با پیشرفت فناوری و افزایش نیاز به استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی در محیط‌های مختلف در دنیای امروز، حفاظت از این دستگاه‌ها در برابر عوامل خارجی مانند آب و گردوغبار اهمیت بیشتری پیدا کرده است. گواهینامه IPX (Ingress Protection Rating) یکی از استانداردهای بین‌المللی است که توسط کمیسیون بین‌المللی الکترونیک (IEC) تدوین شده است و به منظور تعیین میزان حفاظت دستگاه‌های الکترونیکی در برابر نفوذ عوامل خارجی مانند آب، گردوغبار و ذرات معلق در هوا استفاده می‌شود.
شناخت دقیق این استاندارد و معانی هر یک از اعداد آن برای کاربران و تولیدکنندگان این امکان را فراهم می‌کند که با آگاهی بیشتری دستگاه‌های خود را انتخاب کرده و از عملکرد بهینه آن‌ها در شرایط محیطی مختلف مطمئن شوند. در ادامه این مقاله، ضمن آنکه مفصل توضیح می‌دهیم استاندارد IPX چیست ؟ به بررسی دقیق‌تر هر یک از اعداد IPX و معانی آن‌ها هم می‌پردازیم.
گواهینامه IPX چیست؟
گواهینامه IPX که در استانداردهای بین‌المللی با عنوان “درجه حفاظت بین‌المللی” (International Protection Marking) یا به اختصار “Ingress Protection” شناخته می‌شود، سیستم کدگذاری است که درجه حفاظت ارائه شده توسط محفظه‌های تجهیزات الکتریکی را در برابر نفوذ اشیاء جامد و آب نشان می‌دهد. این سیستم توسط کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیکی (IEC) تحت استاندارد IEC 60529 تعریف شده است.
گواهینامه IPX در صنایع مختلف از جمله الکترونیک، مخابرات، تجهیزات پزشکی، و ابزارهای برقی نیز اهمیت دارد. این استاندارد به تولیدکنندگان کمک می‌کند تا محصولات خود را برای محیط‌های مختلف طراحی و تولید کنند و به مصرف‌کنندگان اطمینان می‌دهد که دستگاه‌های خریداری شده برای استفاده در شرایط خاص مناسب هستند.
برای دریافت گواهینامه آی پی ایکس، دستگاه‌ها باید تحت آزمایش‌های مختلف قرار گیرند که شبیه‌سازی شرایط محیطی مختلف هستند. این آزمایش‌ها شامل پاشش آب، غوطه‌وری در آب، و قرارگیری در معرض گردوغبار می‌شوند. پس از گذراندن این تست‌ها و تایید از سوی مراکز معتبر، دستگاه می‌تواند استاندارد IPX مناسب را دریافت کند.
اعداد در استاندارد IPX چه معنی دارند؟
هنگامی که آب یا گردوغبار وارد دستگاه می‌شود، تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی خراب می‌شوند.ICE رتبه‌بندی‌های حفاظت از ورود (IP) را ایجاد کرد که مقاومت یک محفظه را در برابر نفوذ گردوغبار یا مایعات درجه‌بندی کند. این استاندارد شامل دو عدد است که به صورت IPXX نمایش داده می‌شوند، به طوری که Xها با اعداد جایگزین می‌شوند.
اعداد مربوط به گواهینامه IPX به ترتیب از 0 تا 6 برای محافظت در برابر ذرات جامد و از 0 تا 9 برای محافظت در برابر آب طبقه‌بندی می‌شوند. هر یک از این اعداد نشان‌دهنده سطحی متفاوت از حفاظت است؛ به عنوان مثال طبق رتبه بندی IPX، عدد 0 به معنای عدم حفاظت است، در حالی که عدد 6 نشان‌دهنده حفاظت کامل در برابر گردوغبار است.
به طور مشابه، عدد 0 در قسمت دوم به معنای عدم مقاومت در برابر آب و عدد 9 به معنای مقاومت در برابر نفوذ آب در شرایط خاصی مانند پاشش‌های شدید و غوطه‌ور شدن است.
درواقع کدگذاری IPX به صورت IPXY نوشته می‌شود که:
- IP نشان‌دهنده “Ingress Protection” است
- X (عدد اول) نشان‌دهنده سطح حفاظت در برابر نفوذ اشیاء جامد و گردوغبار است
- Y (عدد دوم) نشان‌دهنده سطح حفاظت در برابر نفوذ آب است
این سیستم کدگذاری یا درواقع شاخص نفوذ پذیری IPXبرای مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان مهم است، زیرا نشان‌دهنده توانایی دستگاه‌ها از جمله انواع اسپیکر بلوتوثی کوچک، تلفن هوشمند و… در مقابله با شرایط محیطی مختلف است.
برای مثال، دستگاهی با شاخص نفوذپذیری رتبه IP67 دارای ویژگی‌های زیر است:
- عدد اول “6” نشان می‌دهد که دستگاه به طور کامل در برابر گردوغبار محافظت می‌شود
- عدد دوم “7” نشان می‌دهد که دستگاه حتی اگر به طور موقت در آب تا عمق 1 متر غوطه‌ور شود، آسیب نمی‌بیند
رتبه بندی IPX در حفاظت از آب
با توجه به استاندارد IPX، عدد دوم میزان حفاظت در برابر نفوذ آب را نشان می‌دهد. مقادیر ممکن برای این عدد از 0 تا 9 است؛ در جدول زیر معانی اعداد را بیان کرده‌ایم.
حفاظت در برابر آب (عدد دوم)
| حفاظت در برابر آب | عدد |
| بدون حفاظت | 0 |
| حفاظت در برابر قطرات آب عمودی | 1 |
| حفاظت در برابر قطرات آب با زاویه حداکثر 15 درجه | 2 |
| حفاظت در برابر پاشش آب با زاویه حداکثر 60 درجه | 3 |
| حفاظت در برابر پاشش آب از هر زاویه | 4 |
| حفاظت در برابر جریان‌های آب | 5 |
| حفاظت در برابر جریان‌های قوی آب | 6 |
| حفاظت در برابر غوطه‌وری در آب تا عمق 1 متر | 7 |
| حفاظت در برابر غوطه‌وری در آب تا عمق بیشتر از 1 متر | 8 |
| حفاظت در برابر جریان‌های آب با فشار بالا و دمای بالا | 9 |
رتبه بندی IPX در حفاظت از گرد و غبار
هنگام خرید عمده اسپیکر یا به صورت تکی، حتما به شاخص نفوذ پذیری IPX توجه کنید. همانطور که متوجه شدید در استاندارد آی پی ایکس، عدد اول میزان حفاظت در برابر نفوذ اشیاء جامد مانند گردوغبار، ابزارها و انگشتان را نشان می‌دهد. مقادیر ممکن برای این عدد از 0 تا 6 است؛ در جدول زیر معانی این اعداد را بیان کرده‌ایم.
| حفاظت در برابر گردوغبار (اشیاء جامد) | عدد |
| بدون حفاظت | 0 |
| حفاظت در برابر اجسام بزرگ‌تر از 50 میلی‌متر | 1 |
| حفاظت در برابر اجسام بزرگ‌تر از 12.5 میلی‌متر | 2 |
| حفاظت در برابر اجسام بزرگ‌تر از 2.5 میلی‌متر | 3 |
| حفاظت در برابر اجسام بزرگ‌تر از 1 میلی‌متر | 4 |
| حفاظت محدود در برابر گردوغبار (بدون آسیب به عملکرد) | 5 |
| حفاظت کامل در برابر گردوغبار | 6 |
در این مقاله بررسی کردیم که گواهینامه IPX چیست ؟ از آنجا که گواهینامه IPX به مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان کمک می‌کند تا دستگاه‌هایی مناسب برای محیط‌های خاص انتخاب و تولید کنند، و در نتیجه ایمنی و عملکرد دستگاه‌ها بهبود یابد، پس فهم دقیق معانی این اعداد در طراحی و استفاده از تجهیزات الکترونیکی در شرایط مختلف محیطی، نقش بسیار مهمی در انتخاب و استفاده بهینه از این دستگاه‌ها دارد.
پیشنهاد می‌کنیم برای خرید عمده انواع اسپیکر از جمله خرید اسپیکر خانگی، اسپیکر پارتی باکس، مدل‌های متنوعی از اسپیکر بلوتوثی تولیدشده از برندهای مختلف از جمله اسپیکر جی بی ال، اسپیکر هارمن کاردن و اسپیکر سونی حتما با کارشناسان ما در مدیا سامان تماس بگیرید. مدیا سامان پویا، به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده رسمی اسپیکرهای JBL در ایران، مفتخر است که طیف وسیعی از محصولات JBL، Sony و Harman Kardon را با گارانتی بلندمدت گلدیران ارائه می‌دهد. شما می‌توانید برای تهیه انواع اسپیکر، به فروشگاه‌های معتبر سراسر کشور که محصولات مدیا سامان را عرضه می‌کنند مراجعه کرده و محصول موردنظر خود را خریداری نمایید.
